Qori-maayo Reer Dheddig, Ogolaan-na Maayo Sida Ay Xukuumaddu Jeceshahay’ – FAALLO by Wariye Mustafe-Janaale
Xukuumaddu ha iska deyso war-wareega oo ha ogolaato inay ka jawaabto su’aalaha umaddu jawaabtooda tabayso,
Somaliland aad ayaa looga cawdaa Saxaafadda, waxa si weyn loogu dhaliila aqoon la’aan marar baddan ayaad is odhanaysa wax-baa ka jiraa, sababo badan awgood.
Tusaale ahaan marka aad aragto todoba cisho oo isku xigta aad aragto Wargeys Warkiisa kowaad ee uu iibinayaa yahay hal war oo duraya reer far waaweyna ku qorey ciwaan ah “ISAAQA DHEDDIG”
Inta aanan dhexgelin sababta qormadan, aan marka hore sharax kooban aan ka bixiyo WAR-ka, iyo sababta ka dhigta war ee uu kaga duwanaado wacaasha iyo sheekooyinka soo noqnoqda. Warka waxa loo eega marka laga hadlayo cilmiyan wax la yidhaaahdo qiimaaha warka oo leh shuruudo baddan oo ay tahay in baddan oo ka mida in la helo, kuwaas oo ay ka mid yihiin
1. Inuu warku yahay mid Cusub (Wakhtiga)
2. Inuu Yahay war saameeya dadka aad u sheegayso (Dhawaansho)
3. Xadiga tirada dadka uu saameynayo (Saameyn)
4. Inay warka ku jiraan dad ama hay’ad Caana (Layaqaano)
5. Inuu Yahay War la yaab leh, wax aan caadi ahayn (Ugub)
6. Khilaafaadyo ama iska horimaadyo (Colaad)
7. Dhaqaale ama lacag, sixirbarar (Hanti) iyo qaar kale oo baddan. Sidoo kale waxa jira su’aalo ay tahay in warka ama war-bixintu ka jawaabto oo lagama maarmaan u ah daabacaada xogeed.
Marka ay sidaa tahay maalin kasta warka kowaad kama dhii kartid sheeko taxane ah, sidoo kale wixii niyadaadu doonayso ama fikirkaagu yahay dadka ugama warami kartid oo xiiso malaha, waana la arkaa marar baddan Wargeysyo ama shabakado arrimaaha reeban maalin walba daabaca, sidaas oo ay tahay lama odhan karo way ka siman yihiin dhamaan warbaahintu, kuwo baddan oo xirfad ku shaqeeya way jiraan waana arrin na looga baahan yahay ka saxaafadd ahaan inaanu ku baraarugsanaano,oo kordhisano aqoonta saxaafadda maalin kasta is-bedelaysa.
Intaa haddii aan saxaafadda ku dhaafo, xukuumadda ayaa iyana aad yaabaysa sida ay uga gudubto doorkeeda inta baddan, taas oo aad moodo inay kalifayso in nin waliba iska mala awaasho waxa uu doonayo, sababta oo ah dawladu waxay go’aansatay inaanay warbaahinta war siinine ay EMAIL ku soo dirto warsaxaafadeedyo cidda ka baddan oo hadaad u fiirsado mid ka midi lahayn qiimo wareed oo lagu xusho. Tusaale ahaan waxyaabaha la soo qorayo waxa ka mida Wasiir hebel oo xafiisyada wasaaradiisa Kormeeray, waxaad is-weydiinaysa miyaanay shaqadiisa ahayn, maxaa macno ah ee ku jiraa aan ahayn ha lagaa sheego, Guri makhsin kaliya oo xadhiga laga jarayo dhowr jeer oo kala duwan, Madaxweyne Kuxigeen xadhiga ka jaray meel baaburta loogu talogalay in la dhigo oo oo dhowr jeer oo hore wasaarada Duulistu ku faantay, iyo qaar kale oo baddan.
Gebogebadii Xukuumaddu ha iska deyso war-wareega oo ha ogolaato inay ka jawaabto su’aalaha umaddu jawaabtooda tabayso, Weriyayaashana shaqadooda ha u helaan galangal oo yaanay iska hor taagin. Warbaahintuna dhaliisheeda ha qaadato oo ha kordhiso dedaalka.
