Xoghayaha Arrimaha Dibedda ee UCID, Mudane Yusuf Budle oo qiray in ay toos ula xidhiidheen Shirkadihii Dawladda Somaliland Heshiisyada Batrool Qodida la Galay………..
Waxa aan maanta nasiib u helay in aan waraysi kula yeesho khadka tilifoonka Xoghayaha Arrimaha Dibedda iyo Xidhiidhka Caalamiga ee UCID, Mudane Yusuf Budle. Aniga oo daba socda warar aan beryahaaba aad u maqmaqlaynay oo sheegayay in xisbiyada mucaaridka ee UCID iyo Wadani ay si toos ah ula xidhiidheen shirkadaha qoda badroolka ee heshiiska la galay xukuumadda uu gadhwadeenka ka yahay Madaxweyne Axmed Maxamed Maxamuud, Siilaanyo. Hadaba waraysigaygii waxa uu u dhacay sidatan.
Su’aal: Xoghaye waxa aanu maqmaqlaynaa in idinku mucaarid ahaan, UCID iyo Wadaniba, aad toos ula xidhiidheen shirkadaha waaweyn ee heshiiska la galay dawladeena Somaliland, gaar ahaan kuwa badroolka qoda, maxaa ka jira arrintaas?
Yusuf Budle: Ugu horayn inta aanan ka jawaabin su’aashaada waxa aan jecelahay in aan tacsi u diro dhamaanba dadweynaha reer S/land meel kasta oo ay joogaan iyo qoyskii iyo qaraabaddii ay ka geeryoodeen dadkii lagu laayay mudaharaadaddii beryahaaba ka socday Burco iyo Hargeysa. Waxaanan ilaahay uga baryayaa marxuumiintaas in uu naxariistii janno ka waraabiyo.
Haddii aan usoo laabto jawaabta su’aashaada: Anigu uma hadli karo xisbiga kale ee mucaaridka ah, laakiin anaga UCID ahaan jawaabtu waa: Haa, oo waanu la xidhiidhnay saddex ka mid ah shirkadahaas badroolka qoda ee heshiiska aan dhamayka tirnayn la galay xukuumadeena, sababta ugu weyna waxa weeyi laba arrimood: (1) Heshiisyadaas oo aan haba yaraatee sax ama sharci noqonayn ilaa laga ansixiyo baarlamaanka S/land, mana aha wax aanu anagu iska leenahay ee Constitution-ka Somaliland ayaa sidaas dhigaya, waxayna noola eekaatay in aanu fariintaas gaadhsiino shirkadahaas si aan hadhoow isku dhac u iman. (2) Maadaama ay dawladanu heshiisyadan sir ka dhigtay anaguna aanu nahay dawladdii mustaqbalka, run ahaana kursiga ay naga xigto 18 bilood oo keli ahi, waxa aanu go’aansanay in aanu isu sii diyaarino urursiga xogaha dhamaanba heshiisyada ay dawladanu la gashay shirkadaha dibedda.
Su’aal: Dawladda Somaliland ma saddex shirkadood ayay mid walba heshiis la gashay? Maxayse kala yihiin heshiisyadaasu?
Yusuf Budle: Kolay anaku ma wada ogin inta shirkadood ee ay heshiis la gashay, waayo heshiisyada ay la gasho shirkadaha caalamiga ah, noocay doonaanba ha ahaadeene waxa lagu kala saxeexdaa qol gaar ah oo laydhkana loo bakhtiistay, laakiin inta aanu ognahay waxa heshiisyo kala duwan lala galay 21kii sanno ee ugu dambeeyay ilaa 11 shirkadood oo ah kuwa badroolka qoda, waxase inta aanu ka war hayno ay dawladdan hadda jirtaa heshiisyo toos ah la gashay ilaa todoba (7), sida: Asante Oil oo xeshiis hoosaad la sii leh shirkadda Genel
Energy, RAC Gass LLC oo laga leeyahay Imaaraadka, Jacka Resources oo laga leeyahay Australia, DNO International oo xarunteedu tahay Norway, OPHIN Energy PLC oo iyadana dhawaan dhul dheeraad ah loogu sii daray intii ay hore u haysteen. Waxa kale oo iyana jirta shirkad la yidhaa Sterling Energy. Waxa la yaab nagu noqotay markii aanu aragnay in shirkadahaas dhamaanba lala saxeexday heshiisyada caalamiga ah ay qaarkood is burinayaan oo isku blog keliya loo wada saxeexay laba shirkadood oo kala duwan. Su’aal: shirkadahaas aad la xidhiidheen ee marna 11ka noqonaya , marna 7da noqonaya, kolba siddii loo xisaabiyo, waa kuwee. Si kale aan u idhaahdee saddexda shirkadood ee aad la xidhiidheen waa kuwee, ma noo magacaabi kartaa? Yusuf Budle: Waxaan filayaa in ay fiican tahay in aanaan hor boodin sheegsheegidooda, waayo saddexda shirkadoodba way nala qaateen aragtida ah in heshiiskooda la horgeeyo baarlamaanka si ay u sharciyaysnaadaan, gaar ahaan shirkadda haysata heshiiska ugu weyn. Marka dhawaan waxa aydun saxaafadda ka arkidoontaan warar arrinkaas kusaabsan. Marka ha iga degdegin. Su’aal: Waxa aad sheegtay in kursiga looga taliyo dalka ay idinka xigto muddo 18 bilood oo keli ahi, maxaad uga jeedaa? Yusuf Budle: Dawlada haatan joogta waxa uu wakhtigeedu ku eeg yahay June, 2015. Waxa inaga xiga’uun sanadkaa 2014 oo dhan iyo 6daa bilood ee sanadka 2015. Marka, waxa aan hubaa in aan shicibka Somaliland oo caafimaad qabaa dib u dooranayn dawladan aynu aragnay meesha ay geysay midnimaddii shicibka reer S/land, dib usoo abuurtay qabyaaladdii laga bogsaday 23 sanno kahor. Siyaasaddeenii Arrimaha dibedu meesha ay marayso waad arkaysaan: Iska daa madaxweynaha Somaliya’e in meesha aynu marayno waxa inoo soo jawaabayay, oo aad TVyada ka daawateen wasiiru dawle dawladda Somaliya kamid ah, oo sheegay in dawladda Somaliya aanay mar dambe soo hor fadhiisanayn xukuumadda Somaliland oo uu kusheegay maamul-goboleed . Waynu aragnaa in madaxweynaheenii meel lala fadhiisiyay madaxweynayaashii maamul-goboleedyada Somaliya, sida Punland iyo Jubaland (Dabaaldeggii Jigjiga). Marka run ahaan anaku xisbi ahaan, gaar ahaan wasaaradayda Arrimaha Dibeddu waxa ay si xoog leh u bilowday isu diyaarinta ka midho dhalinta hamigii 3 Million ee reer Somaliland ee ay kaga hungoobeen maamulkan hadda jira. C/Fataax Aden Xuseen, UCID Media, UK |