Shan (5) daayeer ayey qafas (sanduuq) ku wada rideen (isugu geeyeen) , waxay qafiska (sanduuqa) dhakadiida saareen muus , waxay muuska dhakada ka saareen saxan biyo ka buuxaan oo aad u qabaw. (daayeerkuna biyaha qabaw iyo biyahaba aad buu u neceb yahay).
Mid kasta oo daayeeradii ka mid ahi, markuu qafaska (sanduuqa) koro ee uu isyidhaahdo xabbad muusa soo qaado , saxankii biyaha ahaana waxa uu ku soo daataa daayeeradii kale , dhawr jeer markay arintaasu dhacday daayeeradii waxay ogaadeen (garteen -barteen) in markasta oo ay isku dayaan in ay xabbad muus ah soo qaataan ay biyaha qaboobina ku soo daadanayaan .
Kabacdina shantii (5tii) daayeer sidaas ayeybfaraha kaga qaadeen (isaga daayeen) inay muuskii doontaan . dhaqankaas ayey wada qaateen .
Laakiin culimadii daayeerku waxay qafaskii (sanduuqii) ka soo saareen xabbad (mid) daayeer ah , waxay ku BEDDELEEN mid daayeer kale  oo aan ka warhayn wixii meesha ka soo dhacay , DAAYEERKII CUSBAANA wuxuu koray qafaskii (sanduuqii) wuxuu isku deyey inuu MUUSKA soo qaato , waa sidii uu daayeer kastaaba samayn lahaa , wixii kuwii hore la kulmeen ayuu isna kala kulmay meeshii , dhawr jeer ayuu iskudeyey , markii danbe ayey DAAYEERADII hore meesha ugu jiray u diideen oo is hortaageen oo dileen , si aanu mar danbe isugu deyin inuu muuska doonto , isna deriskii wuu qaatay waanu fahmay (wuuna bartay) ujeedada loo dilayaa waxay tahay .Â
Culimadii diraasadaynaysay dhaqanka daayeerka MAR KALE ayey DAAYEER ka mid ah kuwii hore qafaska (sanduuqa) ugu jiray ka soo saareen mid kale oo cusubna ugu BEDDELEEN .
Sheekadii kii hore ku kacay ayuu kan cusubina ku kacay , laakiin wuxuu wixii kii hore la kulmay oo kale ayuu kii danbena la kulmay oo lagu sameeyay .
Culimadii darsaysay dhaqanka daayeerka , siday kolba mid u beddeleyeen , ayaa waxa qafaskii (sanduuqii) isugu soo hadhay DAAYEERRO wada cusub oo aan waxba ka ogayn qisadii meeshanu soo martay . (shantii daayeer ee hore qafaskii waa laga wada saaray sidii kolba mid loo beddelaayey , waxa iminka isugu soo hadhay shan daayeer oo cusub )
Kabacdi qaybtii danbe mid ka mid ah DAAYEERADII ayaa qafaskii(sanduuqii) Â laga saaray oo lagu beddelay mid kale oo CUSUB , kiina wuxuu isku deyey inuu qafaskii (sanduuqii) koro oo muuskii soo qaato , laakiin markii uu gacanta taagayba daayeeradii kale ayaa garaacay oo tumay oo u hanjabay oo is hortaagay , isna wuu iska fadhiistayÂ
Daayeeradu ma garanayaan sababta ay waxan u samaynayaan ee waa dhaqan ay kuwii hore ka soo gaadheen .
Hadaba dadka qaar ayaa weli wata dhaqankii xukuumaddii keligii taliyihii xoogga dalka ku qabsaday ee ku haystay .
Weli dad badan iyo mas uuliyiin badan ayaan ogayn waxa ay tahay dimuqraadiyaddu – doorashooyinku -caddaaladdu – axsaabta siyaasaddu – garsoorka madaxa banaan -.
Weli dad badan ayaan ogayn in sharciga loo siman yahay  .
Weli dad badan ayaan garanayn xuquuqda uu leeyahay muwaadinku .
Weli askarigu wuxuu moodayaa inuu maamulka ilaalinaayo oo uu u shaqeeyo , oo weli ma oga inuu sharciga iyo xuxuuqda muwaadinka mas uuliyadda koobaadi ka saaran tahay .
Weli mas’uuliyiintu ma oga in xilku wareegto yahay .
Weli mas’uuliyuuntu ma oga in ay adeege bulsho yihiin , oo arintaa awgeed loogu dhiibtay maamulka .
Bulshada somaliland iyo mas’ uuliyiintuba waxay u baahan yihiin wacyi gelin weyn .
Hadaba dadku maaha daayeer , dhaqanka daayeerkana ma laha , ee illaahay wuxuu banii aadamka ku manaystay caqli (feker) iyo garaad ay waxna ku bartaan , waxna ku bedelaan , horena ugu maraan .
waxa loo baahan yahay in cilmi baadhis bulshada lagu sameeyo , si wax loogaga bedelo , sida ay wax u arkan  iyo sida ay u fekeraanba iyo sidii hore loogu marin lahaaba .
Hadaba adigu ma dhaqanka daayeerkaad leedahay ?
CALI MAXAMED BIIXI Â Â Â Â Â Â caliwwelli@hotmail.co.uk
Attachments area
